Kimya Teknolojisi Alanı
Kimya Teknolojisi alanı altında yer alan dalların yeterliklerini kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen alandır.
Alanın Amacı: Kimya Teknolojisi alanı altında yer alan dallarda, sektörün ihtiyaçları ve bilimsel ve teknolojik gelişmeler doğrultusunda gerekli olan mesleki yeterlikleri kazandıran nitelikli meslek elemanlarını yetiştirmektir.
KİMYA TEKNOLOJİSİ ALANI
Kimya Teknolojisi Alanı çeşitli sanayi dallarında sektörün ihtiyacını karşılayabilecek, bilimsel ve teknolojik gelişmeler doğrultusunda gerekli olan mesleki yeterliğe sahip meslek elemanlarını yetiştirir. Kimya Teknoloji Alanı sağlık, gıda gibi sektörlerin yanı sıra endüstriyel üretim yapılan tüm sektörlerle yakından ilişkilidir. Rafineri, petrokimya, lastik, çimento, boya, deterjan, kozmetik, tekstil ve ilaç alanlarının tümünde Kimya Teknolojisiyle ilgili birimler bulunur. Kimya Teknolojisi seramik, cam, otomotiv, metal, madencilik, enerji, tarım sektörlerinde geniş yer tutar. Endüstriyel işletmelerin neredeyse tamamında üretim ve kalite kontrol bölümleri Kimya Teknolojisiyle ilişkilidir. Gerekli teknolojilerin oluşturulmasını kapsayan Kimya Teknoloji Alanı ülkelerin kalkınmasında önemli bir role sahiptir. Ülkemizde Kimya Teknoloji Alanı ile ilgili konularda önemli gelişmeler olmaktadır. Tüm sektörlerde olduğu gibi kimya endüstrisinde kullanılan teknoloji ilerlemiş, araştırma-geliştirme çalışmaları artmıştır. Dolayısıyla Kimya Teknoloji Alanıyla ilişkili sektörlerde sürekli yeni ürünler ortaya çıkarılıp ve bunların üretimi için teknolojik yöntemler geliştirilir.
Bu nedenle kimya diğer sektörlerin öncüsü konumundadır. Kimya endüstrisi gelişmemiş olan bir ülkenin başka alanlarda ilerlemesi pek mümkün değildir.
Kimya Teknoloji Alanının MEGEP kapsamına alınması ve bu çerçevede programlarının sektör analizine dayalı olarak modüler esaslı hazırlanması, ülkemiz ekonomisi açısından çok önemli olan bu sektöre kalifiye eleman yetiştiren mesleki ve teknik eğitim sistemine yeni bir anlayış getirecektir.
Kimya Teknoloji Alanı Çerçeve Öğretim Programında;
1. Kimya,
2. Boya Üretimi ve Uygulama,
3. Lastik Üretimi,
4. Petrol- Rafineri,
5. Petrol- Petrokimya,
6. Deri İşleme,
7. Kimya Proses
dalları yer almaktadır.
Kimya Teknisyeni:
Kendi başına ve belirli bir süre içerisinde; kimya sektöründe çalıştığı işletmede, iş sağlığı ve iş güvenliği çerçevesinde, iş organizasyonu yapabilen, numune alan, numunenin fiziksel kontrollerini yapabilen, nitel, nicel, biyokimyasal ve enstrümantal analiz yapabilen, çözelti hazırlayabilen, kullandığı araç-gereçlerin periyodik bakım ve kontrolünü yapabilen, analiz sonuçlarını rapor edebilen, kimyasal atıkları depolayabilme bilgi ve becerisine sahip nitelikli kişidir.
Kimya Teknoloji Alanının yetiştirdiği, Kimya Teknisyenleri ;
1. Çözelti Hazırlama,
2. Nitel ve Nicel Analizler Yapabilme,
3. Enstrümental Analizler Yapabilme,
4. Biyokimyasal Analizler Yapabilme,
5. Fiziksel Kimyasal ve Kalite Kontrol İşlemlerini Yapabilme,
6. Numune Alma,
7. Araç ve Gereçlerin Bakım ve Kontrolünü Yapma
yeterliliğine sahip meslek elemanlarıdır.
Kimya Teknoloji Alanı Çerçeve Öğretim Programında aşağıdaki dallar bulunmaktadır.
1. KİMYA Tanımı: Kimya teknisyeninin sahip olduğu; çözelti hazırlama, nitel, nicel, enstrümantal ve biyokimyasal analiz, fiziksel, kimyasal ve kalite kontrol işlemlerini yapma, numune alma, araç gereçlerin bakım ve kontrolünü yapma yeterliklerini kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen daldır. Amacı: Kimya Teknolojisi anında kimya teknisyenliği mesleğinin yeterliklerine sahip meslek elemanları yetiştirmek amaçlanmaktadır.
2. BOYA ÜRETİMİ VE UYGULAMA Tanımı: Boya teknisyeninin sahip olduğu; çözelti hazırlama, boya ham madde analizlerini yapma, araştırma-geliştirme, renk hazırlama, farklı özelliklere sahip boya ve bağlayıcı üretim işlemlerini yapma, kalite kontrol ve üretilen boyaları farklı yüzeylere uygulama yeterliklerini kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen daldır. Amacı: Kimya teknolojisi alanında boya teknisyenliği mesleğinin yeterliklerine sahip meslek elemanları yetiştirmek amaçlanmaktadır.
3. LASTİK ÜRETİMİ Tanımı: Lastik teknisyeninin sahip olduğu; çözelti hazırlama, ham maddelerin, çelik tellerin, çelik kordlarının ve kord bezlerinin analizlerini yapma, araç lastiği ve çeşitli kauçuk üretim işlemlerini yapma, araca uygun lastik seçme, araç lastiklerinin tamiratı, kalite kontrol ve araştırma-geliştirme işlemlerini yapma yeterliklerini kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen daldır. Amacı: Kimya teknolojisi alanında lastik teknisyenliği mesleğinin yeterliklerine sahip meslek elemanları yetiştirmek amaçlanmaktadır.
4. PETROL-RAFİNERİ Tanımı: Petrol teknolojisi rafineri teknisyeninin sahip olduğu; çözelti hazırlama, proses kontrolü yapma, proses için su hazırlama, ölçüm yapma, numune alma, rafinasyon, destilasyon, seviye ölçümü ve dolum işlemlerini yapma, korozyon kontrolü yapma, yeterliklerini kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen daldır. Amacı: Kimya teknolojisi alanında petrol teknolojisi rafineri teknisyenliği mesleğinin yeterliklerine sahip meslek elemanları yetiştirmek amaçlanmaktadır.
5. PETROL-PETROKİMYA Tanımı: Petrol teknolojisi petrokimya teknisyeninin sahip olduğu; çözelti hazırlama, proses kontrolü yapma, proses için su hazırlama, ölçüm yapma, numune alma, rafinasyon, korozyon kontrolü, seviye ölçümü ve dolum işlemlerini ve petrokimyasal üretim işlemlerini yapma yeterliklerini kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen daldır. Amacı: Petrol teknolojisi petrokimya teknisyenliği mesleğinin yeterliklerine sahip meslek elemanları yetiştirmek amaçlanmaktadır.
6. DERİ İŞLEME Tanımı: Deri işleme teknisyeninin sahip olduğu; çözelti hazırlama, kimyasalların deriye etkilerini saptama, ham derinin tasnifini yapma, kullanılmaz durumdaki derileri kullanılabilir hale getirme, kalite kontrol yapma, kürklük deriyi işleme, deri atıklarını değerlendirme yeterliklerini kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen daldır. Amacı: Kimya teknolojisi alanında deri işleme teknisyenliği mesleğinin yeterliklerine sahip meslek elemanları yetiştirmek amaçlanmaktadır.
7. KİMYA PROSES Tanımı: Proses teknisyeninin sahip olduğu; çözelti hazırlama, numune alma, proses kontrolü yapma, ürün hareketini sağlama, depolama yapma, proses akım şeması okuma, otomatik kontrol yapma yeterliklerini kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen daldır. Amacı: Kimya teknolojisi alanında proses teknisyenliği mesleğinin yeterliklerine sahip meslek elemanları yetiştirmek amaçlanmaktadır.
Program; geniş tabanlı ve modüler yapıda düzenlendiğinden, Mesleki ve Teknik Eğitim Yönetmeliği çerçevesinde yatay ve dikey geçişlere olanak sağlanır.
Alan/dalda sertifika, belge ve diplomaya götüren tüm programlar ve dallar arasında geçiş yapılabilir. Diploma almaya hak kazanan öğrenci, Kimya Teknolojisi alanının devamı niteliğindeki programların veya bu alana en yakın programların uygulandığı meslek yüksek okuluna sınavsız geçiş yapabilir ya da sınav sonuçlarına göre diğer yüksek öğrenim kurumlarını tercih edebilir.
Alan programının toplam eğitim süresi, 9. sınıftan sonra 3 öğretim yılı olarak planlanmıştır. Eğitim süresinin okul, işletme ve bireysel öğrenme için ayrılmış dağılımı, Kimya Teknolojisi alanı haftalık ders çizelgesi, dersler ve modüller ile ilgili açıklamalarda belirtildiği gibi uygulanır.
Kimya Teknoloji Alanından Mezun Olan Öğrencilerimiz Kazandıkları Yeterlikler Doğrultusunda;
1. Cam Fabrikaları,
2. Lastik ve Kauçuk Fabrikaları,
3. Çimento Fabrikaları,
4. Kağıt Fabrikaları,
5. Şeker Fabrikaları,
6. Boya Fabrikaları,
7. Gıda sektörü,
8. İlaç sektörü,
9. Gübre Fabrikaları,
10. Toprak sektörü,
11. Kozmetik ve Temizlik sektörü,
12. Enerji sektörü,
13. Petrol sektörü,
14. Otomotiv Fabrikaları,
15. Metal sektörü,
16. Deri sektörü,
17. Tersaneler,
18. Tekstil sektörü,
19. Petrokimya,
20. Sağlık sektörü,
21. Maden sektörü,
22. İnşaat sektörü
23. Ahşap sektörü vb. yerlerde çalışabilir.
KİMYA TEKNİSYENİ;
_______________________________________________________
TANIM
Her türlü kimyasal hammadde üretim, kalite kontrol ve analizde, araştırma ve geliştirme laboratuvarlarında kimya mühendislerinin ve kimyagerlerin denetimi altında çalışan kişidir.
GÖREVLER
- Kimya mühendisi veya kimyager denetiminde her türlü kimyasal analizin ön hazırlıklarını yapar.
- Laboratuvar uygulamaları için iş organizasyonu yapar.
- Numune alarak numunenin fiziksel kontrollerini yapar.
- Analizlerde kullanmak üzere çözeltiler hazırlar.
- Laboratuvarda kendisine verilen numunede nitel, nicel (gravimetrik ve volumetrik), biyokimyasal ve enstrümantal analizler yapar.
- Laboratuvar araçlarının bakım ve onarımını yapar, güvenlik önlemlerini alır. (musluk, gaz, elektrik kontrollerini yapar.).
- Kimyasal madde ve malzemelerin kurallara uygun depolanmasını sağlar ve depo kayıt defterini tutar.
- Gözlem ve deney sonuçlarını kaydeder, sonuçları çizelgelere aktarır.
KULLANILAN ALET VE MALZEMELER
- Cam gereçler (deney tüpü, pipet, santrifüj tüpü, büret, desikatör, huni, mezür, beher, erlen, baget, geri soğutucu, düz soğutucu, saat camı, termometre, manometre, damıtma balonu, ayırma hunisi, kristalizuvar, petri kabı, gooch krozesi, erime noktası tayin cihazı,
- Porselen gereçler (havan, havaneli, kapsül, meçe hunisi, kroze, porselen fincan),
- Cihazlar (etüv, kül fırını, santrifüj, spektrofotometre, alev fotometresi, atomik absorpsiyon spektrofotometresi, viskozimetre, pH metre, elektronik terazi, refraktometre, gaz ve sıvı kromatografisi, dispencer, su banyosu, ısıtıcılı manyetik karıştırıcı, dijital büret, çeker ocak, elek takımı, güç kaynağı),
- Kimyasal maddeler (organik ve inorganik asitler ve bazlar, tuzlar, alkoller, esterler, aldehitler, hidrokarbonlar, karbonhidratlar, ketonlar, eterler, aminler, amidler, aromatik hidrokarbonlar, indikatörler, saf su vb.)
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Kimya Teknisyeni olmak isteyenlerin;
- Fen bilimlerine, özellikle kimyaya ilgi duyan ve bu alanda başarılı,
- Dikkatini bir noktaya uzun süre toplayabilen,
- Gözlem yapma ve dinleme yeteneği gelişmiş,
- Ayrıntıyı algılayabilen,
- Sabırlı, titiz ve araştırmadan hoşlanan,
- Kimyasal maddelere karşı alerjisi olmayan,
- El ve parmaklarını iyi kullanabilen,
- Bedenen sağlam ve güçlü (özellikle koku alma duyusu gelişmiş, renk körlüğü olmayan)
kimseler olmaları gerekir.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Kimya Teknisyenleri; kimyasal maddelerle mamul ve yarı mamul üreten endüstriyel fabrikaların laboratuvarlarında, kalite kontrol laboratuvarlarında, araştırma laboratuvarlarında veya hastanelerin laboratuarlarında görev yaparlar. Kullanılan malzemelerin büyük bir çoğunluğu cam malzemedir. Görev yeri çok temizdir, ancak kimyasal madde ve zehirli toksit kokusu içerir. Ciltte, gözde ve solunum yollarında tahriş edici reaksiyonlara, kesiklere, ateş ve kimyasal madde yanıklarına, radyoaktif maddelere maruz kalabilirler. Kimyasal maddelerden dolayı zehirlenmeler olabilir. Kişi verilen yönergelere göre işini tek başına yürütür. Ancak zaman zaman mühendis, tekniker ve diğer çalışanlarla iletişime girebilir.
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
- Kimya Teknisyenleri kimyasal maddelerle mamul veya yarı mamul ürünler üreten (çimento, cam, kil, seramik, azot-gübre, demir-çelik, şeker, yağ, sabun, boya, selüloz, plastik elyaf, gıda, petrol, tekstil vb.) endüstri alanlarının araştırma, geliştirme ve kontrol laboratuvarlarında,
- Hastanelerde ve özel klinik laboratuvarlarında,
- İl hıfzısıhha kuruluşlarında,
- Belediye laboratuvarlarında,
- Kamu kuruluşlarının laboratuvarlarında,
- Medikal firmalarda,
- Sağlık kuruluşu bulunan bankalarda çalışabilirler.
Endüstriyel alanlar gelişme halinde olduğundan bugün ve gelecekte Kimya Teknisyenliği mesleğine olan talebin artacağı söylenebilir.
Kimya alanında her gün yeni gelişmeler ve buluşlar olmaktadır ve meslekte sürekli yenilikler mevcuttur. Ayrıca bu meslekte kullanılan araç-gereçlerde de değişiklikler olmaktadır. Teknolojinin gelişmesiyle yeni alet ve cihazların kullanıldığı gözlenmektedir. Bazı ölçüm ve testlerin bilgisayar yardımıyla yapılmasına başlanmıştır.
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
- Kimya Teknisyenliği mesleğinin eğitimi, meslek liseleri, teknik liseler, anadolu meslek, anadolu teknik liselerinin Kimya Teknolojisi alanı Kimya dalında verilmektedir.
- Yaygın meslekî ve teknik eğitim programları yoluyla da bu alan/dalda eğitim almak isteyenlere örgün eğitime denk mesleki eğitim verilebilmektedir.
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
- Meslek liselerine girebilmek için ilköğretim okulu mezunu olmak,
- Anadolu meslek ve anadolu teknik liselerine girebilmek için ise ilköğretim okullarının 8.sınıfındayapılan LGS sınavı sonucuna,sahip olmak gerekmektedir.
- Ortaöğretim kurumlarında; ders yılı sonunda veya ortalama yükseltme sınavları sonucuna göre 10 uncu sınıfa geçen ve teknik liseye geçiş şartlarını taşıyanlar teknik lise programlarına geçiş için başvurabilir. Teknik lise programına geçmek isteyen öğrencilerden gerekli koşulları taşıyanların başvuru formları, kurum müdürlüğünce onaylanarak ders kesiminden ortalama yükseltme sınavlarının bitimini izleyen beş iş günü içinde öğrencilere verilir. Teknik lise ve doğrudan alana kayıt yapılan programlar dışındaki mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarında;
a) 10 uncu sınıfa geçen öğrenciler, alan seçimi için ders kesiminden itibaren öğrenim görmek istediği meslek alanının bulunduğu kurum müdürlüğüne başvururlar.
b) Başvuru süresi sonunda öğrenciler, Alana Yöneltme Tavsiye Formu ve Öğrenci Tercihlerini Değerlendirme ve Yerleştirme Formu kullanılarak belirlenen alana yerleştirme puanı esas olmak üzere tercih ettikleri alanlara göre sıralanırlar. Alana yerleştirmede, ilgili alanın kontenjanı göz önünde bulundurulur. Bu puanlara göre yapılacak sıralama ile kontenjan kadar öğrencinin asıl ve yedek olmak üzere listeleri düzenlenir. Alana geçiş yapacak öğrencilerin kayıt-kabulleri, ağustos ayının üçüncü haftasında başlayıp ay sonuna kadar bitirilecek şekilde planlanır ve yıllık çalışma takviminde gösterilir.
EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
Kimya Teknisyenliği mesleğinin eğitim süresi 4 yıldır. Ortak 9.sınıfın sonunda meslek lisesine geçiş yapan öğrencinin alanı belirlenir. Alanda yer alan tüm dallara yönelik ortak yeterlikleri kazandıran dersler ağırlıklı olarak 10. sınıfta verilmektedir. 11. ve 12. sınıfta diplomaya götüren dala ait yeterlikleri içeren dersler yer almaktadır. 10. sınıfın sonunda, bölgesel ve sektörel ihtiyaçlar, okulun donanımı, öğretmen ve fizikî kapasitesi ile öğrencilerin mesleki yeterlikleri de dikkate alınarak dal seçimi yapılır.
Eğitim süresince;
Ortak Dersler: Dil ve Anlatım, Türk Edebiyatı, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi, Tarih, T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük, Coğrafya, Matematik, Fizik, Kimya, Biyoloji, Sağlık Bilgisi, Felsefe, Yabancı Dil, Beden Eğitimi, Millî Güvenlik Bilgisi, Trafik ve İlk Yardım, Tanıtım ve Yönlendirme.
Alan Ortak Dersleri: Bilgi ve İletişim Teknolojisi, Matematik, Mesleki Gelişim, Temel Kimya,
Dal Dersleri: İşletmelerde Beceri Eğitimi, Nitel Analiz, Nicel Analiz, Enstrümantal Analiz, Biyokimya, Organik Kimya, Anorganik Kimya
BURS, KREDİ VE ÜCRET DURUMU
- Meslek eğitimi süresince öğrenci pratik eğitim yaptığı işletmede aylık olarak asgari ücretin %30´undan az olmamak üzere bir ücret alır. Bu ücret öğrencinin çalışması karşılığı olup, işveren tarafından ödenir. Bunun haricinde öğrenci eğitim süresince herhangi bir kazanç elde etmemektedir.
- Eğitim süresince öğrenciler iş kazaları ve meslek hastalıklarına karşı sigorta ettirilirler.
- Meslek eğitimini bitiren kimya teknisyenlerinden özel sektörde çalışanlar yetenekleri, statüleri ve sektörün kuralları çerçevesinde asgari ücretten az olmamak üzere değişen oranlarda ücret alırlar.
- Kamu sektöründe ise, devlet memurlarına uygulanan maaş sistemi yürürlüktedir. Kamu kurum ve kuruluşlarında görev alanlar lise mezunlarına göre bir üst derece ile göreve başlarlar. Kamu kuruluşlarında asgari ücretin 2-3 katı kadar ücret almaktadırlar.
